| Klein kruiskruid | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||||||
| Senecio vulgaris L. (1753) | |||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||
| Klein kruiskruid | |||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||
| Klein kruiskruid | |||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | |||||||||||||||||||||||
Klein kruiskruid op  Wikispecies | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Klein kruiskruid (Senecio vulgaris) is een kruidachtige, eenjarige plant die maximaal een halve meter hoog wordt, maar meestal veel kleiner blijft, zo rond de één of twee decimeter.
NDFF Verspreidingsatlas | Eerste Hulp Bij Determineren
Soorten uit lastige groepen netjes bij elkaar.
Ronald: checken (zie Plantnet)
English: Common Tansy
Synoniemen: Chrysanthemum vulgare
Familie: Asteraceae (Composietenfamilie)
Naamgeving (Etymologie): Vroeger werd de plant gebruikt als middel tegen wormen bij mensen en vee, vandaar de Nederlandse naam. Linnaeus heeft de naam Tanacetum afgeleid van het Griekse tainia (lintworm) en ake- (genezen). Een plant dus waarmee je wormen geneest. Vulgare betekent gewoon of algemeen voorkomend.
Levensduur: Overblijvend.
Plantvorm: Kruid.
Hoofdbloei: Juli, augustus en september.
Afmeting: 60-120 cm.
Natuur neemt het even over, reiger als enige op de Gras- en Korenlei in Gent
De Gras- en Korenlei is normaal gezien het terrein van terrasjesmensen, zonnebaders en levensgenieters, maar door de coronacrisis is het er nu toch wel héél rustig. Onze fotograaf Wannes Nimmegeers spotte vandaag deze reiger als enige aanwezige op een volledig lege Korenlei. De natuur die het even overneemt... Een fraai beeld in minder fraaie tijden.
Erik De Troyer 03-04-20, 18:17 Laatste update: 03-04-20, 19:00
"Dat deze plant familie is van de Aardappel (Solanum tuberosum) en Tomaat (Solanum lycopersicum) weet inmiddels iedereen. En dat je hem tegenwoordig overal kan tegen komen ook. Maar waar ik niet bij stil stond las ik op Wikipedia. Vooral tussen de aardappels en tussen diverse fruit- en erwtachtigen wordt de plant door boeren als lastig onkruid ervaren. Het is een late kiemer, waardoor vaak een keer extra gespoten moet worden en doordat de aardappel en de zwarte nachtschade beiden tot het geslacht Solanum behoren, hebben veel herbiciden effect op beide plantensoorten. De bessen van de zwarte nachtschade zijn even groot als de erwten en komen daardoor gemakkelijk in het product terecht."
Solanum americanum, commonly known as American black nightshade,[3] small-flowered nightshade[4] or glossy nightshade is a herbaceous flowering plant of wide though uncertain native range. The certain native range encompasses the tropics and subtropics of the Americas, Melanesia, New Guinea, and Australia.[5]
Ekkergem (garage)
Een andere optie of combinatie met slaapkamergeluk is om zelf een mostapijt te maken. Dit doe je als volgt:
Dit zijn verhoudingen die je kunt aanhouden voor een flinke kan met mosmengsel:
Je kunt hiernaast de bodembedekker Ajuga (zenegroen) aanplanten als je diversiteit en mooie paarsblauwe bloemen wilt. Veel succes met je schaduwrijke tuin.
PS
Lukt het nou allemaal niet en wil je toch in de zomer het gevoel van mos in je tuin? Dan is deze sprei van mos wellicht iets voor jou ;-)
Een verticale mostuin tegen je muur zonder onderhoud. Het kan.
De wandtegels “MossTile” zijn van Italiaanse tegelmaker Benetti Stone bestaat uit natuurlijk mos op een brandwerende tegel. Ze komen in 12 verschillende kleuren (het mos wel te verstaan) dus je kunt ze zelf combineren tot je tevreden bent.
Het mos is helemaal blij met ruimtes met minimaal 50% luchtvochtigheid en als je wilt of als het te droog is in huis kun je er af en toe even op los met je plantenspuit. Het mos houdt niet van zonlicht, maar kunstlicht is prima. Onderhoud is verder niet nodig. Je hoeft niet te bemesten of te snoeien.
Moss wall | Etsy NLhttps://www.etsy.com/search?q=moss%20wall
Ekkergemstraat 54-56 (12/8/2021)
Glaskruid. We hebben te maken met Groot Glaskruid (Parietaria officinalis) en Klein Glaskruid (Parietaria judaica). Het verschil tussen beide bestaat uit de holle stengel bij het Groot Glaskruid. Moelijk uit elkaar te halen. Ik lees: als ze beiden voorkomen, “gaat Klein Glaskruid qua vorm én grootte lijken op Groot glaskruid”
Klein glaskruid bloeit van Mei tot en met Oktober. Glaskruid behoort tot de familie van de Brandnetels (Urticaceae) en bloeit amper. Glaskruid verwijst naar het gebruik van het blad als poetsmiddel voor glas. De stengelbladeren zijn met korte haren bezet die als een soort schuursponsje werken om (kristallen) glazen – ook de binnenkant van flessen of flacons - mee te poetsen. In tegenstelling tot de netels prikken ze niet.
Het gaat om een mediterane plant die door de klimaatsverandering steeds meer verschijnt in onze steden.
We vinden Klein Glaskruid terug in steden tussen de stenen waar de Engelse (Pellitory-of-the-wall), Duitse (Mauer-Glaskraut) en Spaanse naam (Hierba del muro) naar verwijzen.
(Ekkergemstraat, 12/8/2021)
Mossen vind je overal waar het wat vochtig is. De meeste soorten groeien in het bos en in veenmoerassen, maar er komen er ook heel veel voor op heidevelden, in parken en zomaar midden in de stad. Als ogenschijnlijk geen planten te vinden zijn op bepaalde plekken in de stad, groeit er altijd nog wel ergens mos. Omdat mos zo nietig is, wordt het vaak over het hoofd gezien. Toch behoren mossen tot de boeiende planten in de stad.
Hun stedelijke groeiplaatsen zijn enigszins vochtige muren, de voegen tussen trottoirtegels op schaduwplekken of kademuren vlak boven de waterlijn. Vroeger groeiden ze in de steden ook veel op bomen, maar dat was voor het industriele tijdperk. Als je ze nog op bomen vindt, is het alleen op de voet en zeker niet in de straten, hooguit in de parken.
Een van de bekendste stadsmossen is het gewone dikkopmos. Met fluwelig groene matjes overdekt het vermolmde boomstronken, de voet van wilgen, vlieren en vochtige muren en de tegels in weinig belopen tuinen. Dit mos heeft nu sporenkapsels: een vachtje van haardunne, roodbruine stelen met een dik kopje overtrekt nu het groen van blaadjes en stengeltjes. Het dikke bruine kopje is het kapsel, waarin de microscopisch kleine sporen worden gevormd.
Dikkopmos is een van de belangrijkste nestmaterialen van mezen. In april trekken kool- en pimpelmezen grote plukken ervan los in mijn tuin, waar het uitbundig op de tegels groeit.
Muurmos heeft het hele jaar door kapsels, met een spits, rechtopstaand mutsje en geplaatst op lange stelen. Het blauwgroenige mos groeit in zoden of kussentjes en is het meest te vinden boven op tuinmuren, waar het meestal de voegen tussen de stenen volgt.
Overbekend is ook het zilvermos, dat groeit in lage, dichte zoden van duidelijk afzonderlijke plantjes met nauw om elkaar sluitende, als zilver glanzende blaadjes. Als je een polletje zilvermos door de loep bekijkt, lijkt het net een groepje cactusjes.
Zilvermos kan erg goed tegen uitlaatgassen en houdt van stikstof en vocht. Het groeit soms massaal tussen het plaveisel en op muren. Tussen de straatstenen profiteert het van de vele meststoffen (hondepoep!). Het heeft dikke kapsels op kortere stelen dan de meeste bladmossen.
Even aardig om te zien is het muisjesmos, dat vooral op cement, meest op zonnige plekken op de bovenkant van muren groeit. Ik vond het veel in Hilversum op tuinmuren en op schuurdaken van eternieten golfplaten. Het vormt ronde of ovale, zwarte, bolle kussentjes met grijze glasharen, waardoor het mos op een muisje lijkt.
Gedraaid knikmos groeit op de voet van stadsiepen en soms op bakstenen muren, maar altijd enigszins vochtig. Ik heb het heel veel gevonden op sintelhopen van een vroegere gasfabriek en op grafzerken van een oude begraafplaats. Het heeft heel mooie sporenkapsels: de lange stelen zijn roodachtig en het lichtgroene kapsel is sierlijk naar beneden geknikt.
Het purpersteeltje heeft nog rodere kapselstelen en wel zoveel dat grote zoden op harige kleedjes lijken. Alleen al aan de rode kleur is het te herkennen. Jonge kapsels zijn spits als speertjes, later krijgen ze de vorm van een worstje. Het purpersteeltje groeit op de meest uiteenlopende plekken, vaak massaal tussen straatstenen en in dakgoten, op beton of afbraakpuin, dat lang is blijven liggen. Op oude bagger kan het tapijtjes van een paar vierkante meter vormen.
Gewoon pluisdraadmos vond ik het meest in parken op vochtige plekken, vaak op steen en soms op boomvoeten. Het heeft heel kleine blaadjes aan draaddunne stengeltjes die in wat rommelige, donkergroene matten groeien.
Fijn laddermos is ook een soort van parken op boomvoeten die erg vochtig staan. Dit levendig geelgroene, vaak sterk glanzende mos is te herkennen aan de veervorm van de plantjes, die plat tegen de ondergrond gedrukt groeien.
Gewoon klauwtjesmos is minder gewoon in de stedelijke omgeving dan in de bossen, waar het hoog tegen bomen op groeit. Meestal is de stad te voedselrijk voor deze soort. We kunnen het hooguit in grote parken verwachten. Het komt voor in verschillende vormen en kan erg op laddermos lijken. De top van de stengels is lang en eindigt puntig, soms iets omhoog gekromd.
Al die algemene stadsmossen zijn met het blote oog van elkaar te onderscheiden. Buiten de hier genoemde soorten kunnen nog andere in de stad of in de directe omgeving voorkomen, die moeilijker te herkennen zijn. Daar heb je op zijn minst een goede loep bij nodig. Maar ook als je het schone in het minuscule wilt ontdekken bij gewone mossen, heb je een loep nodig of beter nog een microscoop of een binoculair. Bij de meeste mossoorten draagt het groeiende kapsel een vliezig mutsje. Als dat afvalt, wordt het inwendige nog beschermd door een dekseltje. Als dat ten slotte ook afvalt, krijgen de sporen de vrijheid. Daarvoor moet het droog weer zijn, want de stoflichte sporen blijven bij vochtig weer allicht snel plakken aan natte voorwerpen op plaatsen waar ze geen enkele mogelijkheid hebben om te ontkiemen.
Om de verspreiding bij nat weer tegen te gaan, bevindt zich in de opening van het kapsel een fijne constructie, die ervoor zorgt dat de sporen alleen bij droog weer uit het kapsel kunnen. Het is een soort vonkenvanger van voor vocht gevoelige tanden, een peristoom. Onder de microscoop is prachtig te zien hoe dit peristoom reageert op het contact met je (vochtige) adem.
Het peristoom bestaat uit een of meer kransen van tanden. Die tanden kunnen kort en recht zijn, zoals bij knikmos, of lang en in elkaar gedraaid, zoals bij muurmos. Bij droog weer strekken de tanden zich, waardoor de opening van het kapsel vrij komt en de sporen weg kunnen.
Als je in je eigen omgeving ziet, hoeveel mossoorten daar nog voorkomen, begrijp je nauwelijks dat het niet zo goed met de mossen gaat. Als we de veenmossen buiten beschouwing laten, omdat die een bijzondere groep vormen, kwamen in Nederland 379 soorten bladmossen voor. Na 1950 is de helft daarvan bedreigd of al verdwenen. Hun verdwijnen hangt samen met luchtverontreiniging door chemicalien van industrie, verkeer en landbouw. Dat zijn de gevoeligste soorten, bladmossen die meestal niet in de stad te vinden zijn. Het gaat daarbij meestal om soorten die op bomen, stenen of daken groeien. Voor hun voedsel zijn die mossen direct afhankelijk van wind en regenwater, die nu te veel chemische stoffen aanvoeren, waar ze niet tegen
Meise, 05/05/2021
In de Sint-Baafsabdij is voor de eerste keer in België grove rivierkorst gevonden, een korstmos. Deze vondst is uniek, omdat deze soort normaal gezien niet midden in de stad groeit.
Unieke vondst
Recent vond Filip Fleurbaey van de Werkgroep Bryologie en Lichenologie, die mossen en korstmossen bestudeert, in de Sint-Baafsabdij het korstmos Staurothele rugulosa of grove rivierkorst. Dries Van den Broeck, lichenoloog of korstmossenexpert van het Agentschap Plantentuin Meise, bevestigde de vondst.
De soort groeit plaatselijk als een onopvallende groene korst op verweerde stenen. Het is onduidelijk welke factoren maken dat de grove rivierkorst midden in de stad groeit en elders in België nog niet werd gevonden. Blijkbaar gaat het om een soort met een voorkeur voor poreuze, licht-kalkhoudende steen. De Lediaanse zandsteen waarop het mos gevonden is, werd in het verleden vaak gebruikt bij de bouw van historische gebouwen in Vlaanderen.
Een korstmos is eigenlijk geen mos. Korstmossen bestaan uit een alg en/of blauwwier én een schimmel die in symbiose leven. Ze zijn bekend om hun trage groei, meestal maar een paar millimeter per jaar.
“Dat er een unieke soort gevonden is in de Sint-Baafsabdij bevestigt alleen maar wat we al eerder wisten: de plek is een hotspot voor zeldzame soorten. We willen als Stad deze soorten verder inventariseren en er alles aan doen om ze te behouden.”Astrid De Bruycker, schepen van openbaar groen
Sint-Baafsabdij herbergt ook andere soorten
De ruïnes van de historische abdij huisvesten zeldzame en bedreigde soorten die als belangrijke soort zijn opgenomen in het soortenplan van de Stad Gent en die de Stad wil koesteren.
Margrieten, muurvarens zoals eikvaren en verwilderde artsenijplanten zoals pijpbloem gedijen er goed. Dat komt onder andere doordat het gras er minder gemaaid wordt.
Daarnaast zijn er ook bijzondere spinnen en leeft er voor Vlaanderen een unieke duizendpoot. In de muren huizen vleermuizen en gierzwaluwen. Naast grove rivierkorst groeien er ook nog andere korstmossen op de oude stenen waaronder nog een aantal zeer zeldzame zoals oliestippelkorst en muurrozijnenmos.
Oude ruïnes, kerken en gebouwen zijn dikwijls ware paradijzen waar heel wat zeldzamere soorten worden gevonden. Plantentuin Meise hecht dan ook veel belang aan het inventariseren van dergelijke sites. De samenwerking met verenigingen als de Werkgroep Bryologie en Lichenologie zorgt ervoor dat er met meer ogen kan gekeken worden. Zo ook in dit geval, zonder de inventarisatie van de Werkgroep zou de grove rivierkorst niet gevonden zijn.
PS
Muurvarens zoals eikvaren
Verwilderde artsenijplanten zoals pijpbloem
https://www.ensie.nl/agrarisch/artsenijplanten
of geneeskrachtige gewassen leverden oorspronkelijk de belangrijkste geneesmiddelen. Van vele a. was de geneeskrachtige werking reeds bij de oudste volken door ervaring bekend; deze kennis berustte gewoonlijk bij de medicijnmeesters of priesters van de stam en is van de oude Chinese en Egyptische beschavingen ook schriftelijk vastgelegd.
Via de Grieken en Romeinen (Diosco-RiDES, GALENUS) werden de a. van de oudere volken in Eur. bekend en de W.Eur. Kruydtboeken van de 16e en 17e eeuw (DODONAEUS, EUCHS, e.a.) geven een opsomming van alle toentertijde bekende a. Ze waren aanleiding tot de eerste nadere studie der planten. Geleidelijk werd het aantal a. uitgebreid met de in andere werelddelen gebruikelijke. Verzamelde men oorspronkelijk de geneeskrachtige kruiden van in het wild groeiende a., spoedig werden de a. ook in geneeskruidtuinen geteeld. De mening, dat alleen op de natuurlijke standplaats groeiende gewassen de volledige geneeskrachtige werking zouden bezitten, is niet bewezen. De a. behoren niet tot bepaalde fam. van het plantenrijk, al nemen enkele fam. in dit opzicht wel een belangrijke plaats in (Solanaceae, Compositae, Umbelliferae). Ze zijn over de gehele wereld verspreid en komen in alle klimaatgebieden voor. de van de a. verzamelde producten worden als geneeskrachtige kruiden of drogerijen verhandeld.
Van groot belang is nog de vervanging van producten van exotische a. door die van in onze streken gedijende gewassen, mogelijk geworden door het onderzoek naar hun eigenschappen en bestanddelen (pharmacognosie). Van in Ned. in het wild voorkomende a. mogen worden genoemd: kalmoes, mannetjesvaren, bijvoet, stinkende gouwe, klaproos, kamille, vlier, reigersbek, paardebloem, vuilboom, duizendblad, tormentil, zonnedauw, arnica, klit, bosbes, brandnetel, klein hoefblad, meidoorn, waterdrieblad, heemst, bilzenkruid, doodkruid.
De geneeskruidenteelt in ons land bepaalt zich hoofdzakelijk tot bovengenoemde en enige ingevoerde, uit overeenkomstige klimaatgebieden stammende gewassen. Het voornaamste productiegebied in België is de driehoek Lessen, Tweeakkers, Vloesberg.
https://www.stadsplanten.nl/
Het Gentse soortenplan voor wilde dieren en planten | Stad Gent
Vroeger dachten we dat de natuur enkel haar gang kon gaan in grote natuurgebieden en in de stadsrand, maar dat blijkt niet te kloppen. Van de meest imposante roofvogel tot het nietigste insect, van een uitgestrekte groenpool tot een buurtparkje: in een ecosysteem is alles met elkaar verbonden.
Muurvaren | Ecopedia
"Omdat natuurlijke rotsformaties ontbreken, vindt muurvaren in Vlaanderen haar belangrijkste milieu op muren. Het is een van de eerste soorten hogere planten (samen met muurleeuwenbek) die muren koloniseert. Toch duurt het meestal meer dan 50 jaar eer muurvaren zich vestigt op met kalkmortel gemetste muren (SEGAL 1969). Vooral kademuren en keermuurtjes vormen een geschikte biotoop (VAN LANDUYT & HEYNEMAN 1999). Daarnaast groeit de soort ook op allerlei oude gebouwen (onder andere kerken), op kerkhofmuurtjes, enz. Muurvaren kan op zeer droge plaatsen en in de volle zon staan. Deze montane, kalkminnende soort kan via het stedelijk milieu het laagland koloniseren".
https://www.ecopedia.be/planten/muurvaren
Verder vind ik geen voorbeelden van “nuttig gebruik” (voor de mens dan).
De muurvaren staat niet op de rode lijst dus is niet bedreigd. Hoewel: "Regelmatig verdwijnen echter populaties als een gevolg van onderhoud en restauratie van oude gebouwen”.
Mijn koer wordt weinig of niet onderhouden zodat de muurvaren er verschijnt en niet verdwijnt:
In Darwin in de stad laat bioloog en hoogleraar Menno Schilthuizen zien hoe verstedelijking de evolutie van de natuur en dieren stuurt. In de toekomst leeft immers driekwart van de mensheid in de stad en gaat verstedelijkte omgeving steeds meer ruimte innemen. Een groot deel van de rest van het aardoppervlak is nodig voor landbouw, dus waar gaat de natuur dan naartoe? Naar de stad, toont Schilthuizen aan in dit wonderlijke en verrassende boek. En wanneer de natuur naar de stad gaat, neemt de evolutie een aparte wending. Stadsdieren worden brutaler en vindingrijker, stadsduiven ontwikkelen een detox-verenkleed en onkruid op straat krijgt een heel eigen type zaden. Dankzij evolutionaire aanpassing die zich voltrekt met snelheden waar Darwin niet van had durven dromen, raken mens en stadsnatuur steeds beter op elkaar ingespeeld en wordt een nieuw hoofdstuk in de evolutie van het leven op aarde ingeluid. Een hoofdstuk waarin, helaas, veel biodiversiteit verdwijnt, maar ook splinternieuwe dier- en plantensoorten het licht zullen zien.
Een rijk boek, boordevol feiten over de oprukkende ‘stadsnatuur’, waarin dier en plant zich met indrukwekkend aanpassingsvermogen ontwikkelen tot soms nieuwe soorten. Evolutiebioloog Menno Schilthuizen vertelt erover in een prettig toegankelijke stijl, die je anders doet kijken naar de zogenaamd alledaagse natuur. Een terechte winnaar van de Jan Wolkers Prijs 2018.
Bedankt voor je lidmaatschap Welkom bij GMF! Beste Ronald Bedankt voor je lidmaatschap en steun aan GMF! Met jouw hulp en support maken we...
